Öz
Because humans are social creatures, they live together with other people. This living necessity requires social living spaces to be established by people. Social life areas such as education, art and sports are determined according to written and unwritten rules. Everything done in these living spaces creates the culture of the society because it reflects on other people. One of the basic indicators of civilization is the level of sharing of social benefits related to activities that occur in human associations, such as sports. Because not every person has the same abilities and skills that concern their living conditions. Therefore, in order for everyone to benefit from the opportunities and opportunities of social life, all institutions and organizations, official and private, have tasks that they must perform and responsibilities that they must take. Approaching the issue of disability in sports from this perspective is one of the aims of sports sociology. Because the central area of sports sociology is sports and sports people. In this study, first of all, the differences in sports culture and the changes in the view of those who are different will be discussed from the perspective of sports sociology. Then, the issue of what disability is in sports sociology will be discussed. In this context, the main purpose of the study is to reveal the importance and necessity of researching disabled sports and disabled sports people in terms of sports sociology. The descriptive method, one of the research methods was used.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Afacan, E. (2019). 6 haftalık psikolojik beceri (mental) antrenmanının futbol hakemlerinin özgüven, kaygı ve mesleki tükenmişlik düzeylerine olan etkisi. Basılmamış Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
- Afacan, E. (2020). Beden eğitimi ve sporun sosyolojik boyutları, Akademisyen Kitabevi, Doi: 10.37609/akya.745
- Afacan, E. (2022). Sporda yabancılaşmaya sosyolojik bakış, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 27, Doi: 10.17368/uhbab.2022.27.02
- Avrupa Konseyi (1991). Herkes için spor yasası-özürlüler, Çeviri: M. Can Şipal, GSGM Yayınları, Yayın No:104, Ankara.
- Ayan, S., ve Ergin, M. (2017). Özel gereksinimli bireylerin fiziksel aktivite programlarına katılımlarını engelleyen faktörlerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(25), Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12231
- Bal, H. (2020). Kurumlar sosyolojisi, Sentez Yayıncılık.
- Bateman, D. F., ve Cline, J. L. (2016). A teacher's guide to special education. Ascd.
- Beasley, C. R. (1982). Effects of a jogging programme on cardiovascular fitness and working performance on mentally retarded adults. American Journal of Mental Deficiency, 86(6), 609-613.
- Case, L., Schram, B., Jung, J., Leung, W., ve Yun, J. (2020). A meta-analysis of the effect of adapted physical activity service-learning programs on college student attitudes toward people with disabilities. Disability and Rehabilitation, 43(21), 2990-3002. Doi:10.1080/ 0963 8288. 2020. 1727575
- Çoban, A. (2005). Müzikterapi, Timaş Yayıncılık.
- Doll-Tepper, G. (2007). International developments in sports for persons with a disability. Sobama Journal. 12(1), 7-12.
- Eripek, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar, Maya Akademi.
- Erzik, Ş. (2020). Olmaz olmaz demeyin, olmaz olmaz!, Sia Kitap.
- Genç, Y., ve Çat, G. (2013). Engellilerin istihdam ve sosyal içerleme ilişkisi, Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-394.
- Giddens, A. (1982). Sociology a brief but critical ıntroduction, Macmillan Education Ltd, London.
- Giddens, A. (2006). Sociology, Polity Press.
- Girgin, B. A., ve Balcı, S. (2015). Fiziksel engelli çocuk ve ailesinin evde bakım gereksinimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 305-317.
- Goffman, E. (1961). Asylums: essays on the condition of the social situation of mental patients and other inmates, Anchor Books.
- Groff, D. G., Lundberg, N. R., ve Zabriskie, R. B. (2009). Influence of adapted sport on quality of life: Perceptions of athletes with cerebral palsy. Disability Rehabilitation, 31(4), 318-326. Doi: 10.1080/09638280801976233
- Güzel, N. A., ve Kafa, N. (2016). Engellilerde spor ve sınıflandırma, Gazi Kitabevi.
- Haep, H. (1995). Gesellschaftliche rehabilitation durch sport, Zeitschrift, No Limits, 30-32.
- Hekim, M., ve Tokgöz, M. (2016). Zihinsel engelli çocuklarda motor gelişim yetersizlikleri: motor gelişimin desteklenmesinde fiziksel aktivite ve sporun önemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17).
- İnce, G. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ebeveynlerin spor ile ilgili görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(01), 109-124. Doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.302891
- James, J. C., ve Wu, C. (2006). Editors' ıntroduction: race, ethnicity, disability, and literature: intersections and interventions, Melus, 31(3), 3-13.
- Kınalı, G. (2003). Zihin engellilerde beden-resim-müzik eğitimi, farklı gelişen çocuklar. (Ed: A. Kulaksızoğlu), Epsilon Yayınları.
- Kosel, H. (1981). Behindertensport: Körper-und Sinnesbehinderte; Handbuch für Sportlehrer, Übungsleiter, Ärzte, Krankengymnasten, Erzieher und Studierende. Pflaum.
- Loy, J. W., ve Booth, D. (2000). Functionalism, sport and society. Handbook of Sports Studies, 8-27.
- McKay, C., Block, M., ve Park, J. Y. (2015). The impact of Paralympic School Day on student attitudes toward inclusion in physical education. Adapted Physical Activity Quarterly, 32(4), 331-348. Doi: 10.1123/APAQ.2015-0045
- Özer, D. S. (2010). Engelliler için beden eğitimi ve spor, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Özer, D. S. (2020). Özel gereksinimli öğrenciler için beden eğitimi, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Samuels, G. M., ve Ross-Sheriff, F. (2008). Identity, oppression, and power: Feminisms and intersectionality theory. Los Angeles: Sage Publications.
- Sherril, C. (1986). Adapted physical education and recreation amultidisciplirary appoach, WM.C Brown Publishers Dubuque Lowg.
- Şahin, M. (1997). Spor ahlakı ve sorunları, Evrensel Basım Yayın.
- Tenenbaum, G., ve Eklund, R. C. (2007). Exercise adherence. Handbook of sport psychology. Third ed. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc, 516-8.
- Turhan, M. (1958). Garplılaşmanın neresindeyiz?, Yağmur Yayınevi.
- Yetim, A., (2005), Sosyoloji ve spor. Topkar Matbaacılık.
- Yılmaz, E., ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(03).
- Winnick, J. P., ve Poretta, D. L. (2017). Adapted physical education and sport. Sixth Edition. Human Kinetics, Champaign, Illinois.
Öz
İnsan, sosyal bir canlı olduğu için diğer insanlarla birlikte yaşar. Bu yaşam zorunluluğu, sosyal yaşam alanlarının insanlar tarafından kurulmasını gerektirir. Eğitim, sanat, spor gibi sosyal yaşam alanları yazılı ve yazısız olmayan kurallara göre belirlenir. Bu yaşam alanlarında yapılan her şey diğer insanlara da yansıdığı için toplumun kültürünü oluşturur. Eğitim kültürü, sanat kültürü ve spor kültürü gibi oluşan alt kültürlerin durumu, aynı zamanda o toplum için bir medeniyet göstergesidir. Medeniyetin temel göstergelerinden biri, spor gibi insan birlikteliklerinde oluşan etkinlikler ile ilgili sosyal faydanın paylaşılma seviyesidir. Çünkü her insan, hayat koşullarını ilgilendiren yetenek ve becerilere aynı derecede sahip değildir. Dolayısıyla sosyal yaşamın fırsat ve olanaklarından herkesin faydalanabilmesi için resmi ve özel tüm kurum ile kuruluşların yapması gereken görevleri ve almaları gereken sorumlulukları vardır. Sporda engellilik konusuna bu bakış açısından yaklaşmak spor sosyolojisinin amaçlarından biridir. Çünkü spor sosyolojisinin merkezi alanı spor ve spor insanıdır. Engelli sporcular için spor ortamlarına girmek çoğu zaman önemli bir sorun olarak görülmektedir. Bu nedenle engelli spor insanları, engelsiz spor insanlarına göre gelişimsel açıdan geride kalmaktadır. Dolayısıyla bu çalışmada öncelikle spor kültürü içinde farklılıklara ve farklı olanlara bakıştaki değişmelere spor sosyolojisi açısından değinilecektir. Daha sonra spor sosyolojisinde engelliliğin ne olduğu konusu ele alınacaktır. Bu bağlamda çalışmanın temel amacı, engelli sporunun ve engelli spor insanlarının spor sosyoloji açısından araştırılmasının önemi ve gerekliliğini ortaya koymaktır. Araştırma yöntemlerinden betimleme yönteminin kullanıldığı bu çalışmanın engelli sporları konusundaki farkındalığa katkı sağlayacağı ve benzer çalışmalara öncülük edeceği tahmin edilmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Afacan, E. (2019). 6 haftalık psikolojik beceri (mental) antrenmanının futbol hakemlerinin özgüven, kaygı ve mesleki tükenmişlik düzeylerine olan etkisi. Basılmamış Doktora Tezi, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
- Afacan, E. (2020). Beden eğitimi ve sporun sosyolojik boyutları, Akademisyen Kitabevi, Doi: 10.37609/akya.745
- Afacan, E. (2022). Sporda yabancılaşmaya sosyolojik bakış, Uluslararası Hakemli Beşeri ve Akademik Bilimler Dergisi, 27, Doi: 10.17368/uhbab.2022.27.02
- Avrupa Konseyi (1991). Herkes için spor yasası-özürlüler, Çeviri: M. Can Şipal, GSGM Yayınları, Yayın No:104, Ankara.
- Ayan, S., ve Ergin, M. (2017). Özel gereksinimli bireylerin fiziksel aktivite programlarına katılımlarını engelleyen faktörlerin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 12(25), Doi: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.12231
- Bal, H. (2020). Kurumlar sosyolojisi, Sentez Yayıncılık.
- Bateman, D. F., ve Cline, J. L. (2016). A teacher's guide to special education. Ascd.
- Beasley, C. R. (1982). Effects of a jogging programme on cardiovascular fitness and working performance on mentally retarded adults. American Journal of Mental Deficiency, 86(6), 609-613.
- Case, L., Schram, B., Jung, J., Leung, W., ve Yun, J. (2020). A meta-analysis of the effect of adapted physical activity service-learning programs on college student attitudes toward people with disabilities. Disability and Rehabilitation, 43(21), 2990-3002. Doi:10.1080/ 0963 8288. 2020. 1727575
- Çoban, A. (2005). Müzikterapi, Timaş Yayıncılık.
- Doll-Tepper, G. (2007). International developments in sports for persons with a disability. Sobama Journal. 12(1), 7-12.
- Eripek, S. (2009). Zihinsel yetersizliği olan çocuklar, Maya Akademi.
- Erzik, Ş. (2020). Olmaz olmaz demeyin, olmaz olmaz!, Sia Kitap.
- Genç, Y., ve Çat, G. (2013). Engellilerin istihdam ve sosyal içerleme ilişkisi, Akademik İncelemeler Dergisi, 8(1), 363-394.
- Giddens, A. (1982). Sociology a brief but critical ıntroduction, Macmillan Education Ltd, London.
- Giddens, A. (2006). Sociology, Polity Press.
- Girgin, B. A., ve Balcı, S. (2015). Fiziksel engelli çocuk ve ailesinin evde bakım gereksinimi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 4(2), 305-317.
- Goffman, E. (1961). Asylums: essays on the condition of the social situation of mental patients and other inmates, Anchor Books.
- Groff, D. G., Lundberg, N. R., ve Zabriskie, R. B. (2009). Influence of adapted sport on quality of life: Perceptions of athletes with cerebral palsy. Disability Rehabilitation, 31(4), 318-326. Doi: 10.1080/09638280801976233
- Güzel, N. A., ve Kafa, N. (2016). Engellilerde spor ve sınıflandırma, Gazi Kitabevi.
- Haep, H. (1995). Gesellschaftliche rehabilitation durch sport, Zeitschrift, No Limits, 30-32.
- Hekim, M., ve Tokgöz, M. (2016). Zihinsel engelli çocuklarda motor gelişim yetersizlikleri: motor gelişimin desteklenmesinde fiziksel aktivite ve sporun önemi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(17).
- İnce, G. (2017). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuğa sahip ebeveynlerin spor ile ilgili görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(01), 109-124. Doi.org/10.21565/ozelegitimdergisi.302891
- James, J. C., ve Wu, C. (2006). Editors' ıntroduction: race, ethnicity, disability, and literature: intersections and interventions, Melus, 31(3), 3-13.
- Kınalı, G. (2003). Zihin engellilerde beden-resim-müzik eğitimi, farklı gelişen çocuklar. (Ed: A. Kulaksızoğlu), Epsilon Yayınları.
- Kosel, H. (1981). Behindertensport: Körper-und Sinnesbehinderte; Handbuch für Sportlehrer, Übungsleiter, Ärzte, Krankengymnasten, Erzieher und Studierende. Pflaum.
- Loy, J. W., ve Booth, D. (2000). Functionalism, sport and society. Handbook of Sports Studies, 8-27.
- McKay, C., Block, M., ve Park, J. Y. (2015). The impact of Paralympic School Day on student attitudes toward inclusion in physical education. Adapted Physical Activity Quarterly, 32(4), 331-348. Doi: 10.1123/APAQ.2015-0045
- Özer, D. S. (2010). Engelliler için beden eğitimi ve spor, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Özer, D. S. (2020). Özel gereksinimli öğrenciler için beden eğitimi, Nobel Akademik Yayıncılık.
- Samuels, G. M., ve Ross-Sheriff, F. (2008). Identity, oppression, and power: Feminisms and intersectionality theory. Los Angeles: Sage Publications.
- Sherril, C. (1986). Adapted physical education and recreation amultidisciplirary appoach, WM.C Brown Publishers Dubuque Lowg.
- Şahin, M. (1997). Spor ahlakı ve sorunları, Evrensel Basım Yayın.
- Tenenbaum, G., ve Eklund, R. C. (2007). Exercise adherence. Handbook of sport psychology. Third ed. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc, 516-8.
- Turhan, M. (1958). Garplılaşmanın neresindeyiz?, Yağmur Yayınevi.
- Yetim, A., (2005), Sosyoloji ve spor. Topkar Matbaacılık.
- Yılmaz, E., ve Batu, E. S. (2016). Farklı branştan ilkokul öğretmenlerinin bireyselleştirilmiş eğitim programı, yasal düzenlemeler ve kaynaştırma uygulamaları hakkındaki görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 17(03).
- Winnick, J. P., ve Poretta, D. L. (2017). Adapted physical education and sport. Sixth Edition. Human Kinetics, Champaign, Illinois.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Engelliler için Beden Eğitimi, Spor ve Fiziksel Aktivite |
| Bölüm | Arşiv |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 25 Ekim 2023 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ekim 2023 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Ekim 2023 |
| Kabul Tarihi | 16 Ekim 2023 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 6 Sayı: 1-Cumhuriyet'in 100. Yılı Özel Sayısı |
Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.
Mediterranean Journal of Sport Science (MJSS) is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.