Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

1969-[972 yılları arasında Yurdumuzda görülen sığır vebası salgını sırasında,
son olarak Devrekani (Kastamonu) bölgesinde çıkan hastalık fuayyesindeki 12 adet sığır ve
manda dahil, toplam 30 doğal vak'a ile Etlik bakteriyoloji enstitüsünde ıo experimental vaka
klinik ve patomorfolojik yönleriyle incelenmiştir. Doğal vakalarda hastalığın özelliği nedeniyle ancak itlaf hazırlıkları sırasında klinik muayene ve inleleme yapılabilmiş, çoğu vaklarda sürekli klinik seyir ve hematolojik tablonun tetkiki mümkün olamamıştır.
Hayvanlar bulundukları hastalık devrelerine göre farklı semptomlar gö.termi~lerdir;
Örneğin bazısı hastalığın henüz başlangıcında ve ateşli dömeminde, diğer bir kısmı ise terminal devresinde idi.
Hastalık yüksek ateş ile başlamakta ve ishalin devamı halinde normalin altına düşmek.
tedir. Doğal vakalarda leucoeyte .ayısı [ mL. de 4500-6200 arasına, eksperimental vakalarda
ise 4000 e kadar düşen bir leueopenie tablosu göstermişlerdir.
Genel durumun bozulmuş olması yanında necrose ve erosion gibi ağız lezyonları bazı
hastalarda kolayca seçilebilecek halde idi. İshalli olanlarda gaita sulu pis kokulu çok kez kan
ve müküs ihtiva ediyordu.
Nekropsi de hastalığın farklı klinik devrelerinde itlaf edilen hayvanlar üzerinde yapılmıştır. Son olarak Devrekani (Kastamonu) de rastladığımız vakalar gerek klinik gerekse
patolojik yönüyle, hastalığın ilk görüldüğü Van bölgesindeki kadar şiddetli ve yaygın değildi.
Ayrıca salgının uzun sürmesi sonucunda bazı subklinikal olayların da meydana gelmesine
sebep olmuştur. Tetkik ettiğimiz olayların histopatolojisi yeksenak ve karakteristik idi. Hastalığın özeIlikle prodromal devresinde müköz zarlarda çıplak gözle görülerniyecek kadar olan
mikroskopik lezyonlarda hastalığın teşhisine yarayacak intracytoplasmic inklusionları ve
syncytial hücreleri tesbit etmek mümkündür.
Hastalığın tefriki teşhisinde lympho-epithelial bir doku olan tansiIlerin önemli bir yeri
vardır. Kadavra açılmadan çıkarılabilccek tonsil ve retro-pharyngeal lenf düğümlerinin
histolojik muayeneleriyle teşhise varmak mümkündür.
Deneysel olarak patogen virus ilc enfekte edilen duyar danalarda klinik, hematolojik
ve nekropsi bulguları sığır vebasının karakteristik özelliklerini göstermiştir. Eksperimental
vakaların dördünde cytoplasmic incIusionlar yanında intranucIear inclusion'larda mevcuttu.
Hücre kültürü aşı virusu ve patogen veba virusu ile ayrı ayn enfekte edilen dana böbrek doku
kültüründe cytopatlıic effect 2 gün içinde meydana gelmiş ve sırayla cytoplasmic inclusionlar, syncytial hücreler ve intranuclear incIusion cisimcikleri teşekkül etmiştir.