Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

Çankırı ilinin Devrez çayı vadisindeki koyunlarda fascioliasis
uzun bir süredir ölümlerle seyretmektedir.
Bu çalışma Devrez vadisinde F. hepatica'nın arakonakcılarını tesbit
etmek, sümüklü ve koyunlarda Fasciola hepatica insidansının mevsimlerle
ilgisini açıklamak ve fascioliasise karşı savaş tedbirlerinin neler olabileceğini
saptamak üzere ı977 yılında yapıldı.
L. truncatula, L. peregre, P. planorbis ve S. putris bölgede tatlı su sümüklü faunası olarak tesbit edildi. Bunlardan L. truncatula'nın F. hepatica'ya
atakonakçılık gö'revi yaptığı saptandı.
L. truncatula'nın Devrez çayından alınan ve sulama amacıyla bahçelere
gelen su arklarında çoğaldığı ve buralardan bahçelere ve tarlal'J,ra yayıldığı
tesbit edildi. Bu su arkları sulama zamanı dışında kuru veya çamurlu olarak
görüldü. L. truncatula'nın bulunduğu sularda pH 7.25 - 7.90 arasında ölçüldü.
Sümüklülerde yaz ve kış enfeksiyonu tesbit edildi. Kuzularda ise aylık
kesimlerle enfeksiyonun sonbahar aylarında görüldüğü saptandı. Gözlemler
yaz enfeksiyonunun hastalığın yayılışında önemli bir yer aldığını göstermiştir.
Devrez vadisinde fascioliasise karşı savaş metodları da önerildi. Bulaşık
bölgede direna} ve meralarda otlama padokları düzenlenmesi bölge ve arazi
şartlarına göre pratik görülmedi.
Sulama kanalları, sümüklü mücadelesine uygun bulundu. Hayvanlar
Eylül sonu-Ekim başı ve Kasım-Aralık arası akut fascioliasise karşı yılda en
az iki kez devamlı ilaçlanmalıdır. Bulaşık bölgelerde su arklarının kenarlarında, bahçe aralarında ve küçük mer' alarla tarlalarda hayvan otlatılmamalı,
buralardan kesilen otlar kuru olarak hayvanlara yedirilmeyip, silô.} yapılarak
verilmelidir.