Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

İş, binek ve spor hayvant olarak yararlamlan atm, Türkiye'-
de aym zamanda TaYlm İşletmelerinin iş gücü ve taşıına gereksinimlerini karşilamak amaciyle de, yetiştiricilik sürmektedir.
Bu yetiştirmenin verimli bir biçimde yaptlabilmesi başta, atlarda
başlica dölerme özelliklerinin bilinmesine ha/tlidır.
Çünkü atlar belli zamanlarda düzenli dölerme özellikleri gösteren
mevsime bağ/z poliihtrik hayvanlardır.
Bu bakımdan, hem kısrak hem aygırlartıı ergenlik yaşı, ç(ftleşme
mevsimi, kızgmltk belirtileri, kızgmltk ve kızgınltk siklusu süreleri,
ovulasyol1 ve tohumlama zamam ile spermatolojik özellikleri gibi, baylıca temel dölerme özelliklerinin iyi bilinmesi ve dÖll'erimini etkileyen
tüm faktörlerin sıkı bir biçimde kontrol altmda tutu/malan zorun/udur.
Türkiye'de hayvan gücünden yararlanma tarımda yer alan oldukça hızlı makinalaşmaya karşın sürmektedir. Özellikle, küçük ve
orta büyüklükteki tarım işletmelerinin çoğunun iş gücü ve taşıma
gereksinimlerini ekonomik bir biçimde karşılayan atın, aynı zamanda
bir spor hayvanı olarak ta yetiştirilmesi sürmektedir.
Ülkemizde % 90'ından fazlası küçük ve orta yapılı yerliırklardan
oluşan 1 milyona yakın at bulunmaktadır. Bu atları ıslah etmek ve
iş güçlerini artırmak için, ülkemizin çeşitli bölgelerinde açılan aygır
depolarında tutulan aygırlarla ıslah çalışmalarına devam edilmektedir (58).
Gerek iş gerekse spor hayvanı olarak at yetiştiriciliğinin verimli
bir biçimde yapılabilmesi, başta bu hayvanlardan normal dölverimi
alınmasıyla ancak mümkündür. Bu da, hem dişi, hem de erkeklerde
dölverimini etkileyen tüm faktörlerin kontrol altında tutulması ve
başta dölerme fizyolojisinin iyi bilinmesine bağlıdır (13,68).
Bu derlemede, atların belli başlı temel dölerme özelliklerinin
ortaya konmasına çalışılmıştır.