Türkiye’de klinik veteriner hekimliği uygulamalarında karşılaşılan deontolojik-etik sorunlar üzerine bir araştırma
Öz
Türkiye’de klinik veteriner hekimliği uygulamalarında yaşanan deontolojik-etik ihlalleri bütünsel bir biçimde ortaya koymak amacıyla gerçekleştirilen bu çalışmanın ana materyalini, çalışma için geliştirilen Veteriner Hekimlerin Deontolojik-Etik Davranışlara İlişkin Görüşleri Ölçeği’ni içeren anketlerin, 355 klinisyen veteriner hekime uygulanması ile elde edilen veriler oluşturmuştur. Ölçeğin geliştirilmesinde faktör analizinden yararlanılmıştır. Araştırma ile klinik veteriner hekimliği uygulamalarında, mesleğe saygı ve rekabet, hasta ve hasta sahibi ile ilişkiler, meslektaşlararası ilişkiler, reklam yapma ve klinik açmadan çalışma şeklinde dört başlık altında değerlendirilebilecek deontolojik-etik ihlallerin yaşandığı saptanmış; karşılaşılma sıklığı en yüksek ihlal grubunun “mesleğe saygı ve rekabet” olduğu ve bu gruptaki ihlallerin başında kalite yerine fiyatla rekabet (X=2.23), asgari ücret tarifesine uymama (X=2.39) ve ilaç satışında haksız rekabetin (X=2.54) geldiği belirlenmiştir
Anahtar Kelimeler
Deontolojik-etik ihlaller klinik veteriner hekimliği Türkiye
Kaynakça
- Anon. (1998a): 1. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı. Ankara.
- Anon. (1998b): 1. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı Sonuç Raporu. Ankara.
- Anon. (2002): 2. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı Komisyon Raporları. Medisan Yayınevi, Ankara.
- Aydın E (2003): Tıp etiğinde hasta özerkliğine saygı ilkesi. Erciyes Tıp Der. 25, 92-97.
- Başağaç Gül R T (2007). Türkiye’de Tarım Bakanlığı bünyesinde kamu veteriner hekimliği örgütlenmesinin dünü – bugünü. Vet Hekl Dern Derg, 78, 58-61.
- Başağaç Gül R T, Özkul T (2006): “İş ahlakı” açısından veteriner hekimliği mevzuatına eleştirel bir bakış. Vet Hekl Dern Derg, 4, 61-64.
- Beauchamp T L, Childress J F (2001): Respect for autonomy. In: Principles of Biomedical Ethics, 5th ed. Oxford University Press, New York, pp: 57-112.
- Büyüköztürk Ş (2008): Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. 9. Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Erk N (1960): Türkiye’de veteriner hekimlik öğretiminin başlangıcı ve bugüne kadar geçirdiği safhalar üzerinde yeni araştırmalar I. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 6, 80-85.
- Godlewsky, Sommer (1972): Türkiye'de Veteriner Hekimlik (19'uncu Yüzyıl Ortalarında). (Çev. Nihal Erk). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayın No: 281, Çalışmalar: 183. Ankara Üniversitesi Basımevi. Ankara.
- Kalaycı Ş (2005): SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
- Kaygısız FH, Akdağ F (2004): İstanbul ilindeki veteriner klinik işletmelerinin teknik ve mali yapıları ile işletmecilik sorunları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 30, 63-78.
- Krejcie R V, Morgan D W (1970): Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
- Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü: Hizmet birimi faaliyetleri. Erişim tarihi: 17 Nisan 2007. Erişim adresi: http://eski.kkgm.gov.tr/Birimler/hizmet_birimleri_ faal.htm.
- Özden M C (2009): Mesleki dayanışma ve rekabet. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009. Erişim adresi: http://www.mcozden.com/joomla1/index.php?option=com _ content&task=view&id=84&Itemid=89.
- Özen A (2005): Dimyat’taki pirinç evdeki bulgur. Alınmıştır: E. Yarsan (Ed),Birinci Ulusal Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Kongresi Kitabı,Medisan Yayınevi, Ankara.
- Özen A, Başağaç Gül R T, Özkul T (2009): Türk veteriner hekimliğinin günümüzdeki sorunları ve 2023 beklentilerine TÜBİTAK Projesi. TOVAG 106O053. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı Kütüphanesi.
- Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H (2005a): Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler I. Bilgi edinme eğilimi ve deontolojik tutum. FÜ SBVD, 19, 115-121.
- Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H (2005b): Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler II. İlaç satışı. FÜ SBVD, 19, 123-131.
- Rollin B (2006): The ethics of referral. Can Vet J, 47, 717- 718. Erişim: [http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid =1482440]. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009.
- Saruhan Ş C, Özdemirci A (2005): Bilim, Felsefe ve Metodoloji Araştırmada Yöntem Problemi (SPSS Uygulamalı). 1. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul.
- SPSS Inc. (2005): SPSS, Version 14.01 for Windows. SPSS Inc., Chicago, IL.
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V (2005): Biyoistatistik. 11. Baskı, Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti, Ankara.
- Şehsuvaroğlu B N, Terzioğlu A (1983): Tıbbi Deontoloji. 2. Baskı, İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı - BAYDA Yay., İstanbul.
- Şencan H (2005): Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Tannenbaum J (1995): The nature and importance of veterinary ethics. 2-119. In: Veterinary Ethics Animal Welfare, Client Relations, Competition and Collegiality, 2nd ed. Mosby-Year Book, Inc., Missouri.
- Tannenbaum J (1995): Are veterinarians colleagues or competitors? 274-309. In: Veterinary Ethics Animal Welfare, Client Relations, Competition and Collegiality, 2nd ed. Mosby-Year Book, Inc., Missouri.
- Türk Veteriner Hekimleri Birliği (2000): Veteriner Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Dayanışma, Kasım, 33-36.
- VİSAD (2005): Veteriner Sağlık Sektörü Algılama, İhtiyaç ve Beklentiler Araştırması. AB Uyum Sürecinde Veteriner Hekimlik ve Hayvan Sağlığı Ürünleri, 1. Baskı, ART Pres, Ankara.
- Yerlikaya H (2000): Elazığ ve Malatya bölgesindeki serbest veteriner hekimlerin sorunları. Vet Hekl Dern Derg, 71, 27-30. Geliş tarihi: 21.07.2010 / Kabul tarihi: 01.02.2011
Öz
The main material of the present study, which was aimed at the holistic assessment of the deontological-ethical infringements encountered in clinical veterinary practice in Turkey, was comprised of data obtained by the conduct of questionnaires, including a Scale of the Opinions of Veterinarians on Deontological-Ethical Behaviour specifically designed for the study, among 355 veterinary practitioners. The scale was developed by means of factor analysis. The study demonstrated the occurrence of various deontological-ethical infringements in clinical veterinary practice, which were grouped under four titles, namely, professional selfrespect and competition, relations with the patient and animal owner, relations among colleagues, advertising and working without owning a veterinary clinic. It was determined that infringements were most frequently encountered in “professional self-respect and competition”. In this group, the most frequently observed infringements were competition based on the pricing of veterinary clinical services rather than on quality (X=2.23), non-compliance with the minimum wage rate (X=2.39), and unfair competition in the sales of veterinary drugs (X=2.54)
Anahtar Kelimeler
Clinical veterinary practice deontological-ethical infringements Turkey
Kaynakça
- Anon. (1998a): 1. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı. Ankara.
- Anon. (1998b): 1. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı Sonuç Raporu. Ankara.
- Anon. (2002): 2. Türk Veteriner Hekimliği Kurultayı Komisyon Raporları. Medisan Yayınevi, Ankara.
- Aydın E (2003): Tıp etiğinde hasta özerkliğine saygı ilkesi. Erciyes Tıp Der. 25, 92-97.
- Başağaç Gül R T (2007). Türkiye’de Tarım Bakanlığı bünyesinde kamu veteriner hekimliği örgütlenmesinin dünü – bugünü. Vet Hekl Dern Derg, 78, 58-61.
- Başağaç Gül R T, Özkul T (2006): “İş ahlakı” açısından veteriner hekimliği mevzuatına eleştirel bir bakış. Vet Hekl Dern Derg, 4, 61-64.
- Beauchamp T L, Childress J F (2001): Respect for autonomy. In: Principles of Biomedical Ethics, 5th ed. Oxford University Press, New York, pp: 57-112.
- Büyüköztürk Ş (2008): Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı İstatistik, Araştırma Deseni SPSS Uygulamaları ve Yorum. 9. Baskı, Pegem Akademi Yayıncılık, Ankara.
- Erk N (1960): Türkiye’de veteriner hekimlik öğretiminin başlangıcı ve bugüne kadar geçirdiği safhalar üzerinde yeni araştırmalar I. Ankara Üniv Vet Fak Derg, 6, 80-85.
- Godlewsky, Sommer (1972): Türkiye'de Veteriner Hekimlik (19'uncu Yüzyıl Ortalarında). (Çev. Nihal Erk). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayın No: 281, Çalışmalar: 183. Ankara Üniversitesi Basımevi. Ankara.
- Kalaycı Ş (2005): SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
- Kaygısız FH, Akdağ F (2004): İstanbul ilindeki veteriner klinik işletmelerinin teknik ve mali yapıları ile işletmecilik sorunları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniv. Vet. Fak. Derg., 30, 63-78.
- Krejcie R V, Morgan D W (1970): Determining sample size for research activities. Educational and Psychological Measurement, 30, 607-610.
- Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü: Hizmet birimi faaliyetleri. Erişim tarihi: 17 Nisan 2007. Erişim adresi: http://eski.kkgm.gov.tr/Birimler/hizmet_birimleri_ faal.htm.
- Özden M C (2009): Mesleki dayanışma ve rekabet. Erişim tarihi: 23 Kasım 2009. Erişim adresi: http://www.mcozden.com/joomla1/index.php?option=com _ content&task=view&id=84&Itemid=89.
- Özen A (2005): Dimyat’taki pirinç evdeki bulgur. Alınmıştır: E. Yarsan (Ed),Birinci Ulusal Veteriner Farmakoloji ve Toksikoloji Kongresi Kitabı,Medisan Yayınevi, Ankara.
- Özen A, Başağaç Gül R T, Özkul T (2009): Türk veteriner hekimliğinin günümüzdeki sorunları ve 2023 beklentilerine TÜBİTAK Projesi. TOVAG 106O053. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı Kütüphanesi.
- Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H (2005a): Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler I. Bilgi edinme eğilimi ve deontolojik tutum. FÜ SBVD, 19, 115-121.
- Özen A, Özen R, Yüksel E, Yaşar A, Yerlikaya H (2005b): Veteriner hekimliği kliniklerinin ticari performansı üzerine etkili bazı faktörler II. İlaç satışı. FÜ SBVD, 19, 123-131.
- Rollin B (2006): The ethics of referral. Can Vet J, 47, 717- 718. Erişim: [http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?artid =1482440]. Erişim tarihi: 2 Ekim 2009.
- Saruhan Ş C, Özdemirci A (2005): Bilim, Felsefe ve Metodoloji Araştırmada Yöntem Problemi (SPSS Uygulamalı). 1. Baskı, Alkım Yayınevi, İstanbul.
- SPSS Inc. (2005): SPSS, Version 14.01 for Windows. SPSS Inc., Chicago, IL.
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V (2005): Biyoistatistik. 11. Baskı, Hatiboğlu Basım ve Yayım San. Tic. Ltd. Şti, Ankara.
- Şehsuvaroğlu B N, Terzioğlu A (1983): Tıbbi Deontoloji. 2. Baskı, İstanbul Tıp Fakültesi Vakfı - BAYDA Yay., İstanbul.
- Şencan H (2005): Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Seçkin Yayıncılık, Ankara.
- Tannenbaum J (1995): The nature and importance of veterinary ethics. 2-119. In: Veterinary Ethics Animal Welfare, Client Relations, Competition and Collegiality, 2nd ed. Mosby-Year Book, Inc., Missouri.
- Tannenbaum J (1995): Are veterinarians colleagues or competitors? 274-309. In: Veterinary Ethics Animal Welfare, Client Relations, Competition and Collegiality, 2nd ed. Mosby-Year Book, Inc., Missouri.
- Türk Veteriner Hekimleri Birliği (2000): Veteriner Hekimlik Meslek Etiği Kuralları. Dayanışma, Kasım, 33-36.
- VİSAD (2005): Veteriner Sağlık Sektörü Algılama, İhtiyaç ve Beklentiler Araştırması. AB Uyum Sürecinde Veteriner Hekimlik ve Hayvan Sağlığı Ürünleri, 1. Baskı, ART Pres, Ankara.
- Yerlikaya H (2000): Elazığ ve Malatya bölgesindeki serbest veteriner hekimlerin sorunları. Vet Hekl Dern Derg, 71, 27-30. Geliş tarihi: 21.07.2010 / Kabul tarihi: 01.02.2011
Ayrıntılar
| Birincil Dil | İngilizce |
|---|---|
| Konular | Veteriner Cerrahi |
| Diğer ID | JA88GV23DG |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2011 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2011Cilt: 58 Sayı: 4 |