Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

Hoe-29Io Almanya'da Hoechst firması tarafından imal edilmiş, geniş tesirli bir deneme insektisitidir. Bir fosforik asit esteri olduğu söylenen bu ilacın kimyasal formülü açıklanmamıştır. Bu çalışma
ile ilk defa saha tatbikatında kullanılmıştır.
Hoe-29ıo'un evcil hayvanlarda bulunan ektoparazitler üzerinde
etkisi invitro ve invivo olarak denenmiştir. Bu maksat için Hoe-29IOun % o, i lik sudaki solusyonu kullanılmıştır.
tnvitro olarak ilaca daldırılıp çıkarılan Rhipicephalus bursa, Rh.
sanguineus, Hyalomma excavatum, H. savingi, H. dromedarii, Boophilus annulatus, Haemophisalis otophila, H. numidiana, Ornithodorus lahorensis, Dermanyssus gallinae, Liponyssus bacoti, Chorioptes equi, Linnognathus vituli,
Damalina bovis, Melophagus ovinus, Tabanus automnalis, Calliphora erthrocephala gibi ektoparazitler ölmüşlerdir. Yalnız yukarda zikredilen
Ixodidae türlerinin çok kan emmiş dişilerinin ilaca mukavemet ederek
7 gün kadar canlı kaldıkları, fakat bu süre zarfında aktivite göstermedikleri ve 'yumurtlamadıkları görülmüştür. tlada temas süresinin
uzun veya kısa olmasının ektoparazitlerin ölümü üzerine bariz bir
tesiri olmamıştır.
tnvivo deneylerde çeşitli ektoparazitlerle enfeste olmuş 293 hayvan ilaçlanmıştır. tlaç, püskürtme veya yıkama şeklinde hayvanlara
tatbik edilmiştir. tlaçlanan hayvanlardan ancak 220 si kontrol edilebilmiştir. Haemathopinus tuberculatus ile enfekte i9 mandanın, Linognathus vituli ve Damalina bovis ile enfeste 26 sığırın, Linognathus ovillus
ile enfeste 8 koyunun, Damalina caprae ile enfeste 4 keçinin, Menopon gallinae ve Gonoides dissimilis ile enfeste 25 tavuğu n, Pulex irritans ve
Cytenocephalu.r canis ile enfeste i köpek ve Liponyssus bacoti ile cnfestc
5° farenin ilaç pülvcrzasyonundan 24-72 saat sonra yapılan kontrollarında 4 sığırdabulunanlar hariç, diğer hayvanlardaki bütün parazitlerin
öldüğü görülmüştür. 4 sığırda bulunan az sayıdaki bitler de birinciden
7 gün sonra yapılan 2. nci ilaçlama neticesinde tamamen imha olmuşlardır.
Diğer taraftan Rhipicephalus bursa, Rh. sanguineus, Hyalomma excavatum, H. savigni, H. dromedarii, Boophilus annulatus gibi kene türleri
ilc enfeste LO sğır, 37 koyun, 6 keçi ve i köpekde, ilaç pülverze edildikten 7 gün sonra yapılan kontrolde, bazı kenelerİn öldüğü ve bazılarının da canlı olduğu anlaşılmıştır. Canlı olanların ilaçla temas
etmemiş veya meradan hayvanlara tedaviden sonra intikal etmiş
keneler mi olduğu kesin olarak anlaşılamamıştır. Bununla beraber
birinci ihtimal üze~inde durulmuştur.
H6e-29Io solusyonu ile yıkanan uyuzlu (Acarus ovis, Acarus cuniculi, Notoedres cati) 2i koyun, io tavşan, i köpek ve i kedi üerindeki
deneyler de yukardakine benzer neticeler vermiştir. Köpek ve tavşanlar hir defa ilaçlandıktan sonra o tedavi olmuşlardır. Buna mukabil
hastalığa yeni yakalanmış koyunlar ancak i5 günara ilc iki defa ilaç
tatbik edildikten sonra iyileşmişlerdir, fakat hastalığı kronik olanlarda müsbet bir netice alınamamıştır.
İlaçlandıktan 24 saat sonra ölen bir kedi hariç diğer hayvanlar
üzerinde ilaca bağlı, aşikar bir klinik semptom görülmemiştir.