Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

Bakarkörlük (Amoroz) daha çok nedeni açıkca bilinmeyen tam bir
görü~oyokluğudur. Tüm evcil hayvanlardafakat yeni doğanlarda ve bilhassa buzağdarda daha çok anneden gelen bir bozukluk olarak gözlenir ve genellikle Vit
A yetersizliği ile ilgilidir. Çünkü, buzağdarda Vit A yetersizliğine en duyarlı dokular retina ve arachnoid villidir.
Vit A yetersizliği yanında sistemik ve metabolik bozukluklar da başlıca bakarkörlük nedenleri arasında sayılabilir.
Bakarkörlük, Insan Hekimliği yanında Veteriner Hekimliği alamnda da
önemli bir sağlık problemi te,\Okileder. Türkiye'de, sık rastlanan bölgeler başlıca
Isparta ve yöresi ile Kapadokya bölgesidir. Her iki yörede de bakarkör buzağı
doğumları, kronik nitrat zehirlenmesine bağlı olarak gebelerde gelişen sekonder
bir Vit A yetersizliği ile ilgilidir.
Buzağdar serum ve karaciğer Vit A düzeyleri düşük olarak doğarlar. Fötal
karaciğer, olgun karaciğerin tersine bir Vit A deposu gibi hizmet edemez. Bu
nedenle, serum Vit A düzeyi organizmamn vit A durumu hakkmda iyi bir göstergedir.
Normal kan Vit A düzeyi buzağdarda 25-60 . gldl, yetersizlik için kritik
düzey ise 20' gıdı'dir. Görme bozukluklarımn klinik olarak gözlenmesinde kritik kan Vit A düzeyi 11 . gıdı'dir. Bu düzeyin altında retinanm görme pigmenti
rodopsin sentezlenemez, 5 ' gıdı'nin altmda ise osteoblastik aktivite artar ve
optik kanal daralır. Sonuçta, optik sinir baskı altmda kalır ve tam körlük (Amoroz) ,çekil/enir.
Vit A yetersizliği bulunan buzağılarda, bugüne kadar, 3 tip bakarkörlük
rapor edimiştir: J o Retinal (Vit A aldehid) yetersizliği sonucu reverzibl körlük
(Gece körlüğü= Night blindness) r Uzun süren yetersizlik sonucu retinanın
diğer tabakalamıda dejeneratif bozukluklarla birlikte seyreden körlük ve 3o
Optik kanalın daralması ve optik sinirin baskı altında kCılması sonucu irreverzibl körlük (tam körlük= Amoroz). Türkive 'de rastlanan bakarkörlükler bu sonuncu türden olup çoğu doğu,\otandır. "
Hayvanları bakarkörlüğe karşı korumada başlıca iki yol izlenebilir: 1°
Hastalığa yardımcı faktörleri ya tamamen ortadan kaldırmak veya etkisini
azaltmak r Vit A alımını arttırmak.
Bu derlemede, bakarkörlüğün tanımı ve nedenleri, özetlenmi,\", bilhassa Vit
A yetersizliği ele almmı,\",Türk(ve 'de rastlanan bakarkörlük olgularının eti)"olojik ve bölgesel tamtımı yapdnıı,\" ve Vit A 'mn kan düzeylerinin önemi ve yetersiz
hayvanların Vit A yönünden takviyesi konularında yetiştirici ve ara,\"tırıcdarm
aydmlatıbnası amaçlanmıştır.