Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

“Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 93 - 108, 31.03.2023
https://doi.org/10.30607/kvj.1208888

Öz

Ruama dair Türkiye’de (Osmanlı Dönemi) ilk bilgilere Askerî Baytar Mektebinin kurucusu Veteriner Hekim Godlewsky’nin mektuplarında rastlanmakta olup, hastalığın ilk olarak 1912 yılında İstanbul’da teşhis edildiği bildirilmiştir. Ruam ile ilgili bilimsel araştırmalara Askerî Veteriner Hekim ve Bakteriyolog Osman Nuri Eralp (1877-1940), Veteriner Hekim Ahmet Bey (1890-1928) ve Veteriner Hekim Hüdâi Bey’in (1898-1928) öncülük ettiği görülmektedir. Bu çalışmada Askerî Veteriner Hekim ve Bakteriyolog Osman Nuri Eralp, Veteriner Hekim Ahmet Bey ve Veteriner Hekim Hüdâi Bey tarafından yürütülen çalışmalar ve sonuçlarının derlendiği, Arap harfleriyle yayımlanmış “Ruam kâbil-i tedavi midir? Ruama karşı aşı ve serum istihzar ve tatbiki mümkün müdür?” başlıklı ayrı basımın transliterasyonu ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Yapılan transliterasyon ve içerik değerlendirmesine dayanarak; ayrı basımın içeriğinin, Türkiye’de ruam hastalığı ile ilgili çalışmalar açısından orjin teşkil etmesi ve dönemin bilimsel çalışma prensiplerini yansıtması açısından genel de bilim tarihi araştırmaları özel de ise veteriner hekimliği tarihi açısından önemli olduğu ileri sürülebilir.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

yok

Kaynakça

  • Anonim. Fenn ve vazife kurbanları Muallim Bakteriyolog Ahmed ve Muavini Hüdâi’ye: Meslektaşlarının bir hatırayı-ı hazini. Askerî Tıbb-i Baytarî Mecmûa Külliyatı No: 6, Hüsn-i Tabiât Matbaası, İstanbul, 1928, s. 2.
  • Anonim. Veteriner Bilim Şehitlerimiz Ahmet, Hüdai ve Kemal Cemil Beyler ölümlerinin 50 nci yılında anıldı. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 1978; 25 (2): 339-341.
  • Başağaç RT. Türkiye’de iki dünya savaşı arasında veteriner hekimliği hizmetleri ve hayvancılık politikaları üzerinde araştırmalar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Ankara, 2001.
  • Derbyshire BJ. The eradication of glanders in Canada. The Canadian Veterinary Journal. 2002; 43 (9): 722-726.
  • Dinçer F. Türk Askeri Veteriner Hekimleri Dergisi yayın hayatı ve 1923-1969 yılları indeksi. Türk Veteriner Hekimleri Periyodikleri Bibliyografyası -II-, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1971, s. 12.
  • Dinçer F. Türk Askeri Veteriner Hekimliği Öğretimi, Teşkilatı ve Askeri Veteriner Akademisi Tarihçesi. Yayımlanmamış Doçentlik Tezi. Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı Arşivi, Ankara, 1969.
  • Doğanay M, Yılmaz E, Topluoğlu S, Şahin M, Diker KS, Akçay E, Aktaş D, Yılmaz K, Kılıç S, Köşker Hİ, Yumrutaş M, Kara F, Alp-Meşe E. Ruam Değerlendirme Raporu. Turk Hij Den Biyol Derg. 2020; 77(EK - 1): 1-24.
  • Erk N. Veteriner Hekimlik (19’uncu Yüzyıl Ortalarında). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları: 281. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1972, s. 21-23.
  • Melikoğlu B. Osman Nuri Eralp’in “Bakteriyoloji Dersleri” adlı kitabının veteriner hekimliği tarihi açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Ankara, 2007.
  • Osmanoğlu Ş, Melikoğlu B. Türkiye’de Ruam hastalığı eradikasyon çalışmalarına tarihsel bir bakış açısı. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2009; 15: 331-337.
  • Öztürk R, Başağaç RT. Veteriner Hekimliği tarihinde iz bırakanlar Hüdai-Ahmet-Kemal Cemil. Türk Veteriner Hekimler Dergisi. 2002; 2 (3-4): 54-56.
  • Türkay N. Ruam Hastalığı ve Savaş Yolları. Sümer Matbaası, 1948, s. 29-30.
  • Uçar N. Bilim uğruna hayatını verenler ve ruam. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Yayınları. 1969; 15: 19.
  • Uçar N. Memleketimizde insanlarda tespit edilen ruam vak’aları. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi. 1960; 1 (1): 65-68.
  • Unat EK. Osmanlı İmparatorluğunda Bakteriyoloji ve Viroloji. İstanbul Üniv Cerrahpaşa Tıp Fak Yayınları, 4/1568. Çeltüt Matbaacılık, 1970, 17.
  • Yabuuchi E, Kasoka Y, Oyaızu H, Yano I, Hotta H, Hashımoto Y, Ezakı T, Arakawa M. Proposal of Burkholderia gen. nov. and transfer of seven species of the genus Pseudomonas homology group II to the new genus, with the type species Burkholderia cepacia (Palleroni and Holmes 1981) comb. Nov. Microbiology and Immunology, 1992; 36 (12): 1251-1275.
  • Yalçın N. Kemal Cemil’in Pastör Enstitüsündeki hayatı ve çalışmaları. Veteriner Hekimler Dergisi. 1954; 24: 94-95

A Study on Evaluation of the Offprint Titled “Is glanders disease treatable? Is it possible to supply and apply vaccines and serum for glanders?”

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 1, 93 - 108, 31.03.2023
https://doi.org/10.30607/kvj.1208888

Öz

Early information about glanders in Turkey (in Ottoman Period) can be found in the letters of the veterinarian physician Godlewsky, the founder of the Military Veterinary School, and the disease was reported to be first diagnosed in 1912 in İstanbul. Military veterinary physician and bacteriologist Osman Nuri Eralp (1877-1940), veterinary physicians Ahmet Bey (1890-1928), and veterinarian physician Hüdâi Bey (1898-1928) pioneered scientific research on glanders. This study aims to transliterate and evaluate the offprint titled “Ruam kâbil-i tedavi midir? Ruama karşı aşı ve serum istihzar ve tatbiki mümkün müdür?” (Is glanders disease treatable? Is it possible to supply and apply vaccines and serum for glanders?) which was printed in Arabic letters and compiled the studies and findings of the studies Osman Nuri Eralp, Ahmet Bey and Hüdâi Bey. It is believed that this study, based on the transliteration and content evaluation, is important for studies on research history in general, and for veterinary medicine in specific, as this offprint establishes a starting point for studies on glanders in Turkey and reflects scientific research principles in the given period.

Proje Numarası

yok

Kaynakça

  • Anonim. Fenn ve vazife kurbanları Muallim Bakteriyolog Ahmed ve Muavini Hüdâi’ye: Meslektaşlarının bir hatırayı-ı hazini. Askerî Tıbb-i Baytarî Mecmûa Külliyatı No: 6, Hüsn-i Tabiât Matbaası, İstanbul, 1928, s. 2.
  • Anonim. Veteriner Bilim Şehitlerimiz Ahmet, Hüdai ve Kemal Cemil Beyler ölümlerinin 50 nci yılında anıldı. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi. 1978; 25 (2): 339-341.
  • Başağaç RT. Türkiye’de iki dünya savaşı arasında veteriner hekimliği hizmetleri ve hayvancılık politikaları üzerinde araştırmalar. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Ankara, 2001.
  • Derbyshire BJ. The eradication of glanders in Canada. The Canadian Veterinary Journal. 2002; 43 (9): 722-726.
  • Dinçer F. Türk Askeri Veteriner Hekimleri Dergisi yayın hayatı ve 1923-1969 yılları indeksi. Türk Veteriner Hekimleri Periyodikleri Bibliyografyası -II-, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1971, s. 12.
  • Dinçer F. Türk Askeri Veteriner Hekimliği Öğretimi, Teşkilatı ve Askeri Veteriner Akademisi Tarihçesi. Yayımlanmamış Doçentlik Tezi. Veteriner Fakültesi Veteriner Hekimliği Tarihi ve Deontoloji Anabilim Dalı Arşivi, Ankara, 1969.
  • Doğanay M, Yılmaz E, Topluoğlu S, Şahin M, Diker KS, Akçay E, Aktaş D, Yılmaz K, Kılıç S, Köşker Hİ, Yumrutaş M, Kara F, Alp-Meşe E. Ruam Değerlendirme Raporu. Turk Hij Den Biyol Derg. 2020; 77(EK - 1): 1-24.
  • Erk N. Veteriner Hekimlik (19’uncu Yüzyıl Ortalarında). Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Yayınları: 281. Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 1972, s. 21-23.
  • Melikoğlu B. Osman Nuri Eralp’in “Bakteriyoloji Dersleri” adlı kitabının veteriner hekimliği tarihi açısından değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniv Sağlık Bil Enst, Ankara, 2007.
  • Osmanoğlu Ş, Melikoğlu B. Türkiye’de Ruam hastalığı eradikasyon çalışmalarına tarihsel bir bakış açısı. Kafkas Univ Vet Fak Derg. 2009; 15: 331-337.
  • Öztürk R, Başağaç RT. Veteriner Hekimliği tarihinde iz bırakanlar Hüdai-Ahmet-Kemal Cemil. Türk Veteriner Hekimler Dergisi. 2002; 2 (3-4): 54-56.
  • Türkay N. Ruam Hastalığı ve Savaş Yolları. Sümer Matbaası, 1948, s. 29-30.
  • Uçar N. Bilim uğruna hayatını verenler ve ruam. Türk Veteriner Hekimleri Birliği Merkez Konseyi Yayınları. 1969; 15: 19.
  • Uçar N. Memleketimizde insanlarda tespit edilen ruam vak’aları. Etlik Veteriner Mikrobiyoloji Dergisi. 1960; 1 (1): 65-68.
  • Unat EK. Osmanlı İmparatorluğunda Bakteriyoloji ve Viroloji. İstanbul Üniv Cerrahpaşa Tıp Fak Yayınları, 4/1568. Çeltüt Matbaacılık, 1970, 17.
  • Yabuuchi E, Kasoka Y, Oyaızu H, Yano I, Hotta H, Hashımoto Y, Ezakı T, Arakawa M. Proposal of Burkholderia gen. nov. and transfer of seven species of the genus Pseudomonas homology group II to the new genus, with the type species Burkholderia cepacia (Palleroni and Holmes 1981) comb. Nov. Microbiology and Immunology, 1992; 36 (12): 1251-1275.
  • Yalçın N. Kemal Cemil’in Pastör Enstitüsündeki hayatı ve çalışmaları. Veteriner Hekimler Dergisi. 1954; 24: 94-95
Toplam 17 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Veteriner Bilimleri
Bölüm ARAŞTIRMA MAKALESİ
Yazarlar

Abdullah Kara 0000-0002-9771-7950

Erhan Yüksel 0000-0002-0735-0375

Özlem Yüksel 0000-0003-0635-3256

Mustafa Çavdaroğlu 0000-0003-2031-0535

Proje Numarası yok
Erken Görünüm Tarihi 31 Mart 2023
Yayımlanma Tarihi 31 Mart 2023
Kabul Tarihi 8 Mart 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023 Cilt: 16 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Kara, A., Yüksel, E., Yüksel, Ö., Çavdaroğlu, M. (2023). “Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Kocatepe Veterinary Journal, 16(1), 93-108. https://doi.org/10.30607/kvj.1208888
AMA Kara A, Yüksel E, Yüksel Ö, Çavdaroğlu M. “Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. kvj. Mart 2023;16(1):93-108. doi:10.30607/kvj.1208888
Chicago Kara, Abdullah, Erhan Yüksel, Özlem Yüksel, ve Mustafa Çavdaroğlu. “‘Ruam Kâbil-I Tedavi Midir? Ruama Karşı Aşı Ve Serum İstihzar Ve Tatbiki Mümkün müdür?’ Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”. Kocatepe Veterinary Journal 16, sy. 1 (Mart 2023): 93-108. https://doi.org/10.30607/kvj.1208888.
EndNote Kara A, Yüksel E, Yüksel Ö, Çavdaroğlu M (01 Mart 2023) “Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. Kocatepe Veterinary Journal 16 1 93–108.
IEEE A. Kara, E. Yüksel, Ö. Yüksel, ve M. Çavdaroğlu, “‘Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?’ Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”, kvj, c. 16, sy. 1, ss. 93–108, 2023, doi: 10.30607/kvj.1208888.
ISNAD Kara, Abdullah vd. “‘Ruam Kâbil-I Tedavi Midir? Ruama Karşı Aşı Ve Serum İstihzar Ve Tatbiki Mümkün müdür?’ Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”. Kocatepe Veterinary Journal 16/1 (Mart 2023), 93-108. https://doi.org/10.30607/kvj.1208888.
JAMA Kara A, Yüksel E, Yüksel Ö, Çavdaroğlu M. “Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. kvj. 2023;16:93–108.
MLA Kara, Abdullah vd. “‘Ruam Kâbil-I Tedavi Midir? Ruama Karşı Aşı Ve Serum İstihzar Ve Tatbiki Mümkün müdür?’ Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma”. Kocatepe Veterinary Journal, c. 16, sy. 1, 2023, ss. 93-108, doi:10.30607/kvj.1208888.
Vancouver Kara A, Yüksel E, Yüksel Ö, Çavdaroğlu M. “Ruam Kâbil-i Tedavi midir? Ruama Karşı Aşı ve Serum İstihzar ve Tatbiki Mümkün müdür?” Başlıklı Ayrı Basımın Değerlendirilmesi Üzerine Bir Araştırma. kvj. 2023;16(1):93-108.

13520    13521       13522   1352314104

14105         14106        14107       14108