Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Lokman Hekim Tıp Tarihi ve Folklorik Tıp Dergisi

Öz

Doğal kaynaklarda bulunan biyoaktif bileşiklerin çeşitli hastalıkların tedavisinde çok sayıda bilimsel araştırmanın konusu olmuştur. Geleneksel tıpta kullanılan tıbbi ve aromatik bitkilerden elde edilen birçok bileşiğin antibakteriyel, antifungal, antiviral, antiinflamatuar, antitümör, antiobezite, antikolinesteraz, fagositotik, insektisit ve antioksidan özellikler gösterdiği bilinmektedir. Tıbbi ve farmakolojik etkiler genellikle ikincil metabolitler olarak adlandırılan biyoaktif bileşiklerin varlığına bağlıdır. Biyoaktif ilgiye sahip bileşikleri elde etmek için, bir katı matristen bir çözünenin ekstraksiyonu ve geri kazanımı çeşitli yöntemlerle gerçekleştirilir. Günümüzde kullanılan organik ve inorganik karakterdeki sıvı çözücülerin çoğunun tehlikeli yapısı, pahalılığı, olumsuz çevresel etkileri göz önünde bulundurulduğunda yeni teknikler ve çözücülerin kullanılması büyük önem taşımaktadır. Süperkritik akışkan ekstraksiyonlarında ekstraksiyon ajanı olarak; toksik olmayışı, kimyasal olarak inert oluşu, ektrakt içinde hiç kalıntı bırakmaması, çevreye zararlı olmayışı ve ucuz oluşu nedeniyle genellikle karbondioksit (CO2) kullanılmaktadır. Karbondioksit, 31,2oC sıcaklıkta ve 72,9atm basıçta süperkritik özellik kazanmaktadır. Dolayısıyla süperkritik CO2 ekstraksiyonu esnasında genellikle düşük sıcaklıklar kullanıldığından, yüksek sıcaklıkta yapılan ekstraksiyon yöntemlerinde karşımıza çıkan toksik moleküllerin oluşması gibi sorunlar da ortaya çıkmamaktadır.