Ereğli-Bor Alt Havzasında Arazi Kullanımı/Örtüsü'nün Uzaktan Algılama Yöntemleriyle Zamansal Değişimi
Öz
Dünyamız hızlı nüfus artışı, doğal ve yapay etkenler neticesinde çeşitli çevresel etkiler altında kalmış ve zarar görmeye başlamıştır. Doğaya olan tahribatı en aza indirerek gelecek nesillere daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir yaşam sunabilmek adına arazi kullanımı/örtüsü’nün zamansal değişimlerini incelemek ve gerekli tedbirlerin alınması esastır. Bu çalışmada Konya Ereğli-Bor Alt havzasının 1985-2018 yıllarını kapsayan 34 yıllık zaman diliminde arazi kullanımı/örtüsü üzerinde meydana gelen değişim, uzaktan algılama teknikleriyle detaylı şekilde incelenmiştir. Landsat TM uydu sistemlerinden temin edilen 1985 yılı ve 2018 yılı Ağustos ayına ait görüntüler ile CORİNE sınıflandırma sistemlerinden temin edilen 1990 yılı ve 2018 yılı arazi örtüsü verileri entegre edilerek 5 temel sınıfta eğitim alanları belirlenmiş ve Erdas imagine programı üzerinde Piksel Tabanlı Kontrollü sınıflandırma yapılmıştır. Sınıflandırma sonuçlarının doğruluğunu arttırmak adına her bir sınıf kendi içinde maskeleme yöntemi ile sınıflandırılmış işlem sonunda Birleştirme/bindirme Tekniği (Overlay) ile çalışma bölgesi birleştirilmiştir. Sınıflandırma sonucunda doğruluk analizleri ve kappa istatistikleri ile yapılan sınıflandırmanın doğruluğu teyit edilmiştir. Sınıflandırma işlemi sonucunda her iki yıl arasında Değişim analizi (Change Detection Analysis-Post Classification) yapılmıştır. Yapılan analiz sonuçlarına göre 1985 yılı sınıflandırma doğrulu %98, kappa istatistiği 0,97, 2018 yılı sınıflandırma doğruluğu %97 ve kappa istatistiği 0,95 olarak elde edilmiştir. Değişim analizi sonuçlarına göre 34 yıllık zaman diliminde mera alanlarında 7704 ha, tarım alanlarında 8401 ha, yapay bölgelerde 14735 ha’lık bir artış, orman alanlarında 27496 ha ve sulak alanlarda 3344 ha’lık bir azalış tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Uzaktan algılama arazi kullanımı/örtüsü değişim analizi kontrollü sınıflandırma uydu görüntüleri
Destekleyen Kurum
Necmettin Erbakan Üniversitesi Bilimsel Araştırma Proje (BAP) Koordinatörlüğü
Proje Numarası
191419003
Teşekkür
Bu çalışma Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsünde devam etmekte olan “Konya Ereğli-Bor Alt Havzasındaki İklim Değişikliğinin Arazi Kullanımı/Örtüsü’ne Olan Çevresel Etkileri ve Kentsel Gelişim Potansiyelinin Belirlenmesi” başlıklı doktora tezinden türetilmiştir. Aynı zamanda 191419003 Proje kodu ile Necmettin Erbakan Üniversitesi Bilimsel Araştırma(BAP) Projeleri birimi tarafından desteklenmektedir. Çalışmada kullanılan uydu görüntülerinin ücretsiz temin edilmesi için ABD Jeoloji Araştırmaları Kurumuna (USGS) teşekkür ederiz.
Kaynakça
- Bayar, R. ve Karabacak, K. 2017 Ankara İli Arazi örtüsü değişimi(2000-2012). Coğrafi Bilimler Dergisi CBD 15(1):59-76.
- Ceylan, M., 2012. Uzaktan algılama ve cbs ile kıyı çizgisi değişiminin belirlenmesi: İzmit körfezi örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İzmit.
- Cohen J. 1960. A Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educational and Psychological Measurement, 20 (1): 37-46.
- Dervişoğlu, A. 2018. Sulak alanların uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile irdelenmesi: Akgöl Örneği, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Geomatik Mühendisliği ABD. İTÜ, İstanbul.
- Doğan, İ. 2008. Uzaktan algılama verileri ile kıyı çizgisi değişiminin zamansal olarak belirlenmesi: Alaçatı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Ekercin, S., 2007. Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri entegrasyonu ile tuz gölü ve yakın çevresinin zamana bağlı değişim analizi, Doktora Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Gümüş, M.G. Durduran, S.S.2020. Sürdürülebilir arazi yönetiminde optimal tarım arazilerinin belirlenebilmesi için çok kriterli karar destek sistemlerinin kullanımı: Beyşehir- Kaşaklı alt havzası örneği, NÖHÜ Müh. Bilim. Derg. / NOHU J. Eng. Sci.9(2): 883 – 897.
- Tunçok İ. K., ve Bozkurt O. Ç. 2015. Bütüncül havza yönetimi: Konya kapalı havzası uygulaması. 19-21 Kasım, Antalya, 4. Su Yapıları Sempozyumu, s:479-488 Jensen, R.J, (1996), Introductory Digital Image Processing A Remote Sensing Perspective,s: 318.
- Maingi J.K. and Marsh S.E; Kepner W.G. and Edmonds C.M.,An Accuracy Assessment of 1992 Landsat-MSS Derived Land Cover for the Upper San Pedro Watershed (U.S./Mexico).
- Keleş., B., ve Durduran, S.S. 2019. Osmaniye ilinin arazi örtüsü ve kullanımındaki zamansal değişimin uzaktan algılama teknikleri ile araştırılması. Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(1): 32-52.
- Kırtıloğlu, E.,2014, Hotamış Gölü Çevresinin Arazi Kullanımının Uydu Görüntüleri Yardımıyla Zamansal Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Kuşçu, Ç.,2005, Antalya-Aksu Bölgesi Tarım Alanlarında Expert Sınıflandırma Yöntemi ile Arazi Kullanımının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Oruc, M., (2003). Zonguldak Bölgesindeki Doğal Olmayan Çevresel Değişimlerin Uydu Görüntü Verileri İle Analizi, Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
- Oruç, M., Marangoz, A.M., ve Karakış, S. 2007. Pan-Sharp Landsat 7 Etm+ Görüntüsü Kullanılarak Piksel-Tabanlı ve Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 2-6 Nisan, Ankara.
- Sezgin, E., 2006. Uzaktan algılama (ua) ve coğrafi bilgi sistemi (cbs) teknikleri kullanılarak Uludağ Üniversitesi yerleşkesinde arazi örtüsü/kullanım türlerinin ve zamansal değişimlerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
- Topaloğlu, R.H. 2014. Konya kapalı havzasında arazi örtüsü/kullanımı zamansal değişimlerinin uydu görüntüleri ile belirlenmesi, yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
Öz
Our world has been exposed to various environmental effects and started to be damaged as a result of rapid population growth, natural artificial factors. It is essential to examine the temporal changes of the land use/cover and to take the necessary measures in order to provide a healthier and sustainable life to future generations by minimizing the damage to nature. In this study, the change in land use/land cover(LULC) of Konya Ereğli-Bor Sub-watershed in a 34-year period covering 1985-2018 has been investigated in detail by remote sensing techniques. Fields of training were determined in 5 basic classes by integrating images of August 1985 and 2018 obtained from Landsat TM satellite systems and land cover data of 1990 and 2018 obtained from CORINE classification systems, and Pixel-Based Supervised Classification was made on Erdas imagine program. Each class has been classified by masking method in order to increase the accuracy of the classification results, and the working area has been combined with Overlay Technique at the end of the process. As a result of the classification, the accuracy of the classification made with accuracy analyzes and kappa statistics was confirmed. As a result of the classification process, Change Detection Analysis-Post Classification was conducted between two years. According to the results of the analysis, the classification accuracy of 1985 was 98%, kappa statistic was 0.97, classification accuracy of 2018 was 97%, and kappa statistic was 0.95. According to the results of the change detection analysis, an increase of 7704 ha in pasture areas, 8401 ha in agricultural areas, 14735 ha in artificial areas, and a decrease of 27496 ha in forest areas and 3344 ha in wetlands has been determined in 34 years.
Anahtar Kelimeler
Remote sensing land use/land cover(LULC) change detection analysis supervised classification satellite image
Proje Numarası
191419003
Kaynakça
- Bayar, R. ve Karabacak, K. 2017 Ankara İli Arazi örtüsü değişimi(2000-2012). Coğrafi Bilimler Dergisi CBD 15(1):59-76.
- Ceylan, M., 2012. Uzaktan algılama ve cbs ile kıyı çizgisi değişiminin belirlenmesi: İzmit körfezi örneği, Yüksek Lisans Tezi, Hava Harp Okulu Havacılık ve Uzay Teknolojileri Enstitüsü, İzmit.
- Cohen J. 1960. A Coefficient of Agreement for Nominal Scales. Educational and Psychological Measurement, 20 (1): 37-46.
- Dervişoğlu, A. 2018. Sulak alanların uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri ile irdelenmesi: Akgöl Örneği, Doktora Tezi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Geomatik Mühendisliği ABD. İTÜ, İstanbul.
- Doğan, İ. 2008. Uzaktan algılama verileri ile kıyı çizgisi değişiminin zamansal olarak belirlenmesi: Alaçatı Örneği. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Ekercin, S., 2007. Uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemleri entegrasyonu ile tuz gölü ve yakın çevresinin zamana bağlı değişim analizi, Doktora Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Gümüş, M.G. Durduran, S.S.2020. Sürdürülebilir arazi yönetiminde optimal tarım arazilerinin belirlenebilmesi için çok kriterli karar destek sistemlerinin kullanımı: Beyşehir- Kaşaklı alt havzası örneği, NÖHÜ Müh. Bilim. Derg. / NOHU J. Eng. Sci.9(2): 883 – 897.
- Tunçok İ. K., ve Bozkurt O. Ç. 2015. Bütüncül havza yönetimi: Konya kapalı havzası uygulaması. 19-21 Kasım, Antalya, 4. Su Yapıları Sempozyumu, s:479-488 Jensen, R.J, (1996), Introductory Digital Image Processing A Remote Sensing Perspective,s: 318.
- Maingi J.K. and Marsh S.E; Kepner W.G. and Edmonds C.M.,An Accuracy Assessment of 1992 Landsat-MSS Derived Land Cover for the Upper San Pedro Watershed (U.S./Mexico).
- Keleş., B., ve Durduran, S.S. 2019. Osmaniye ilinin arazi örtüsü ve kullanımındaki zamansal değişimin uzaktan algılama teknikleri ile araştırılması. Necmettin Erbakan Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(1): 32-52.
- Kırtıloğlu, E.,2014, Hotamış Gölü Çevresinin Arazi Kullanımının Uydu Görüntüleri Yardımıyla Zamansal Analizi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
- Kuşçu, Ç.,2005, Antalya-Aksu Bölgesi Tarım Alanlarında Expert Sınıflandırma Yöntemi ile Arazi Kullanımının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Oruc, M., (2003). Zonguldak Bölgesindeki Doğal Olmayan Çevresel Değişimlerin Uydu Görüntü Verileri İle Analizi, Yüksek Lisans Tezi, ZKÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
- Oruç, M., Marangoz, A.M., ve Karakış, S. 2007. Pan-Sharp Landsat 7 Etm+ Görüntüsü Kullanılarak Piksel-Tabanlı ve Nesne-Tabanlı Sınıflandırma Yaklaşımlarının Karşılaştırılması. TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 11. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı 2-6 Nisan, Ankara.
- Sezgin, E., 2006. Uzaktan algılama (ua) ve coğrafi bilgi sistemi (cbs) teknikleri kullanılarak Uludağ Üniversitesi yerleşkesinde arazi örtüsü/kullanım türlerinin ve zamansal değişimlerinin belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
- Topaloğlu, R.H. 2014. Konya kapalı havzasında arazi örtüsü/kullanımı zamansal değişimlerinin uydu görüntüleri ile belirlenmesi, yüksek lisans tezi, Aksaray Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aksaray.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Proje Numarası | 191419003 |
| Yayımlanma Tarihi | 26 Temmuz 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 11 Mayıs 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 8 Sayı: 3 |
