Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Content and Process of Phenomenological Approach within the Scope of Qualitative Research Method

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 153 - 172, 29.12.2020

Melike Tekindal Şerife Uğuz Arsu

Öz

The main purpose of qualitative research is to reveal perceptions and experiences. Qualitative studies using different qualitative data generation methods are becoming widespread every day. However, phenomenological research is a method that has strong philosophical roots and can sometimes be difficult for researchers. Therefore, the purpose of this study is to create a conceptual basis against methodological deficiencies and application problems regarding the use of these methods, to provide general and practical information, and to provide a general framework as a guide for researchers designing a qualitative research with phenomenological approach. For this purpose, in the first part of the study, qualitative research design and the definition, foundations and features of the phenomenological approach are included. In the second part, while conducting a phenomenological research together with qualitative research, the stages to be followed, including ethical issues and the role of the researcher, are discussed in detail.

Anahtar Kelimeler

Qualitative research Qualitative Research Process Phenomenology Research Design

Kaynakça

  • Baker, C., Wuest, J. & Stern, P.N. (1992). Method Slurring: The Grounded Theory/ Phenomenology Example. Journal of Advanced Nursing, 17(11), 1355-1360. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.1992.tb01859.x
  • Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
  • Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Marleen, P. & Virginia, R. (2005). Qualitative Studies in Special Education. Exceptional Children, 71(2), 195-207. https://doi.org/10.1177/001440290507100205
  • Cankurtaran Öntaş, Ö., & Tekindal, M. T. (2016). Women who sacrifice themselves for everybody: qualitative research with mothers of disabled children. European Journal of Social Work, 19(2), 275-289. https://doi.org/10.1080/13691457.2015.1026247
  • Corbin, J. & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21. https://doi.org/10.1007/BF00988593
  • Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (Çev. Ed: Bütün, M. & Demir, S.B.). 5. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Giorgi, A. (1997). The Theory, Practice, and Evaluation of the Phenomenological Method as a Qualitative Research Procedure. Journal of Phemomenological Psychology, 28(2), 235-260. https://doi.org/10.1163/156916297X00103
  • Groenewald, T. (2004). A Phenomenological Research Design Illustrated, International Journal of Qualitative Methods, 3(1), 42-55. https://doi.org/10.1177/160940690400300104
  • Hammersley, M. & Traianou, A. (2017). Nitel Araştırmalarda Etik: İhtilaflı Konular ve Bağlam (Çev. S. Balcı & B. Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Kleiman, S. (2004). Phenomenology: To Wonder and Search for Meanings. Nurse Researcher, 11(4), 7-19. https://doi.org/10.7748/nr2004.07.11.4.7.c6211.
  • Knaack, P. (1984). Phenomenological Research. Western Journal of Nursing Research, 6(1), 107-114. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/019394598400600108?casa_token=NrRhS1vz-oYAAAAA:JAEZvxU_2pwKqCk0EF07yR-dwkwHahPEfp9-mQ6VvGq_txA0bMS-lpRaPdz1wvY9SMpv0JX-KLIg
  • Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200424
  • Kuzu, A. (2013). Araştırmaların Planlanması. A. A. Kurt (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 19-45). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Lester, S. (1999). An introduction to phenomenological research. Taunton UK: Stan Lester Developments.
  • Miller, S. (2003). Analysis of Phenomenological Data Generated with Children as Research Participants. Nurse Researcher, 10(4), 68-82, https://doi.org/10.7748/nr2003.07.10.4.68.c5908
  • Morse, J. M. (2000). Determining sample size. Qualitative Health Research, 10(1), 3-5. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/104973200129118183?casa_token=KJOtvZf_OTEAAAAA:5rElmivwiX9ZtmPkuwMogJRJXf53HL-zQEoxPQ-lb801HR4yl3Hh8SedjZrq7E3MoiDBMv_A2XPG
  • Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Norlyk, A. & Harder, I. (2010). What Makes a Phenomenological Study Phenomenological? An Analysis of Peer-Reviewed Empirical Nursing Studies, Qualitative Health Research, 20(3), 420-431, https://doi.org/10.1177/1049732309357435 Öktem, Ü. (2005). Fenomenoloji ve Edmund Husserl'de apaçıklık (Evidenz) problemi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 45,1, 27-55. http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/1126/1036
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri, (Çeviri Ed: Bütün, M. & Demir, S.B.). 2. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
  • Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21(6), 1123-1129. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1995.21061123.x
  • Starks, H., & Trinidad, S. B. (2007). Choose Your Method: A Comparison of Phenomenology, Discourse Analysis, and Grounded Theory. Qualitative Health Research, 17(10), 1372-1380. https://doi.org/10.1177/1049732307307031
  • Uzuner, Y. (1999). Niteliksel Araştırma Yaklaşımı. A. A. Bir (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri İçinde (ss.175-190). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
  • Van Manen, M. (2007). Phenomenology of practice. Phenomenology & Practice. 1(1), 11-30. http://www.maxvanmanen.com/files/2014/03/Max-Phenomenology-of-Practice1.pdf
  • Van Manen, M. (1990). Researching Lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. London: Althouse Press
  • Wilson, A. (2015). A guide to phenomenological research. Nursing Standard, 29(34), 38-43. https://doi.org/10.7748/ns.29.34.38.e8821
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, K. & Şahin, T. (2016). Eğitim Fakültelerindeki Araştırma Görevlilerinin Mesleki Deneyimlerinin İncelenmesi: Araştırma Görevlisi Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 143-168. https://doi.org/10.15285/maruaebd.286491
  • Yüksel, P. & Yıldırım, S. (2015). Theoretical Frameworks, Methods, and Procedures for Conducting Phenomenological Studies in Educational Settings. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1-20. https://doi.org/10.17569/tojqi.59813

Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme

Yıl 2020, Cilt: 20 Sayı: 1, 153 - 172, 29.12.2020

Melike Tekindal Şerife Uğuz Arsu

Öz

Nitel araştırmaların temel amacı algı ve deneyimlerin ortaya konmasını sağlamaktır. Farklı yaklaşımların kullanıldığı nitel araştırmalar her geçen gün yaygınlaşmaktadır. Bu yöntemlerden birisi olan fenomenolojinin amacı da yaşanılan deneyimin anlamlandırılmasıdır. Ancak fenomenolojik yaklaşım, güçlü felsefi kökenleri olan ve bazen araştırmacılar için zor olabilen bir yöntemdir. Dolayısıyla bu çalışmanın amacı söz konusu yöntemlerin kullanımına ilişkin yöntembilim eksikleri ve uygulama sorunlarına karşı kavramsal bir zemin oluşturmak, genel ve pratik bilgiler sunmak ve fenomenolojik yaklaşıma sahip nitel bir araştırma tasarlayan araştırmacılara rehber niteliğinde genel bir çerçeve sağlamaktır. Bu amaçtan hareketle çalışmada nitel araştırma tasarımı ile birlikte fenomenolojik yaklaşımın tanımı, temelleri, özelliklerine yer verilmiştir. Ayrıca nitel araştırma ile birlikte fenomenolojik bir araştırma yaparken, etik konular ve araştırmacının rolü de dahil olmak üzere izlenilmesi gereken aşamalar detaylı şekilde ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nitel araştırma Nitel Araştırma Süreci Fenomenoloji Araştırma Dizaynı

Kaynakça

  • Baker, C., Wuest, J. & Stern, P.N. (1992). Method Slurring: The Grounded Theory/ Phenomenology Example. Journal of Advanced Nursing, 17(11), 1355-1360. https://doi.org/10.1111/j.1365-2648.1992.tb01859.x
  • Baltacı, A. (2019). Nitel Araştırma Süreci: Nitel Bir Araştırma Nasıl Yapılır?. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(2), 368-388. https://doi.org/10.31592/aeusbed.598299
  • Brantlinger, E., Jimenez, R., Klingner, J., Marleen, P. & Virginia, R. (2005). Qualitative Studies in Special Education. Exceptional Children, 71(2), 195-207. https://doi.org/10.1177/001440290507100205
  • Cankurtaran Öntaş, Ö., & Tekindal, M. T. (2016). Women who sacrifice themselves for everybody: qualitative research with mothers of disabled children. European Journal of Social Work, 19(2), 275-289. https://doi.org/10.1080/13691457.2015.1026247
  • Corbin, J. & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21. https://doi.org/10.1007/BF00988593
  • Creswell, J. W. (2020). Nitel Araştırma Yöntemleri: Beş Yaklaşıma Göre Nitel Araştırma ve Araştırma Deseni, (Çev. Ed: Bütün, M. & Demir, S.B.). 5. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
  • Giorgi, A. (1997). The Theory, Practice, and Evaluation of the Phenomenological Method as a Qualitative Research Procedure. Journal of Phemomenological Psychology, 28(2), 235-260. https://doi.org/10.1163/156916297X00103
  • Groenewald, T. (2004). A Phenomenological Research Design Illustrated, International Journal of Qualitative Methods, 3(1), 42-55. https://doi.org/10.1177/160940690400300104
  • Hammersley, M. & Traianou, A. (2017). Nitel Araştırmalarda Etik: İhtilaflı Konular ve Bağlam (Çev. S. Balcı & B. Ahi). Ankara: Anı Yayıncılık.
  • Kleiman, S. (2004). Phenomenology: To Wonder and Search for Meanings. Nurse Researcher, 11(4), 7-19. https://doi.org/10.7748/nr2004.07.11.4.7.c6211.
  • Knaack, P. (1984). Phenomenological Research. Western Journal of Nursing Research, 6(1), 107-114. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/019394598400600108?casa_token=NrRhS1vz-oYAAAAA:JAEZvxU_2pwKqCk0EF07yR-dwkwHahPEfp9-mQ6VvGq_txA0bMS-lpRaPdz1wvY9SMpv0JX-KLIg
  • Kocabıyık, O. (2016). Olgubilim ve Gömülü Kuram: Bazı Özellikler Açısından Karşılaştırma, Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 55-66. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/200424
  • Kuzu, A. (2013). Araştırmaların Planlanması. A. A. Kurt (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 19-45). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
  • Lester, S. (1999). An introduction to phenomenological research. Taunton UK: Stan Lester Developments.
  • Miller, S. (2003). Analysis of Phenomenological Data Generated with Children as Research Participants. Nurse Researcher, 10(4), 68-82, https://doi.org/10.7748/nr2003.07.10.4.68.c5908
  • Morse, J. M. (2000). Determining sample size. Qualitative Health Research, 10(1), 3-5. https://journals.sagepub.com/doi/pdf/10.1177/104973200129118183?casa_token=KJOtvZf_OTEAAAAA:5rElmivwiX9ZtmPkuwMogJRJXf53HL-zQEoxPQ-lb801HR4yl3Hh8SedjZrq7E3MoiDBMv_A2XPG
  • Moustakas, C. (1994). Phenomenological research methods. Thousand Oaks, CA: Sage.
  • Norlyk, A. & Harder, I. (2010). What Makes a Phenomenological Study Phenomenological? An Analysis of Peer-Reviewed Empirical Nursing Studies, Qualitative Health Research, 20(3), 420-431, https://doi.org/10.1177/1049732309357435 Öktem, Ü. (2005). Fenomenoloji ve Edmund Husserl'de apaçıklık (Evidenz) problemi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi. 45,1, 27-55. http://dtcfdergisi.ankara.edu.tr/index.php/dtcf/article/view/1126/1036
  • Patton, M. Q. (2018). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri, (Çeviri Ed: Bütün, M. & Demir, S.B.). 2. Baskı, Ankara: Pegem Akademi.
  • Rose, P., Beeby, J. & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21(6), 1123-1129. https://doi.org/10.1046/j.1365-2648.1995.21061123.x
  • Starks, H., & Trinidad, S. B. (2007). Choose Your Method: A Comparison of Phenomenology, Discourse Analysis, and Grounded Theory. Qualitative Health Research, 17(10), 1372-1380. https://doi.org/10.1177/1049732307307031
  • Uzuner, Y. (1999). Niteliksel Araştırma Yaklaşımı. A. A. Bir (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri İçinde (ss.175-190). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları
  • Van Manen, M. (2007). Phenomenology of practice. Phenomenology & Practice. 1(1), 11-30. http://www.maxvanmanen.com/files/2014/03/Max-Phenomenology-of-Practice1.pdf
  • Van Manen, M. (1990). Researching Lived Experience: Human Science for an Action Sensitive Pedagogy. London: Althouse Press
  • Wilson, A. (2015). A guide to phenomenological research. Nursing Standard, 29(34), 38-43. https://doi.org/10.7748/ns.29.34.38.e8821
  • Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
  • Yılmaz, K. & Şahin, T. (2016). Eğitim Fakültelerindeki Araştırma Görevlilerinin Mesleki Deneyimlerinin İncelenmesi: Araştırma Görevlisi Olmanın Anlamına İlişkin Fenomenolojik Bir Çalışma. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 44, 143-168. https://doi.org/10.15285/maruaebd.286491
  • Yüksel, P. & Yıldırım, S. (2015). Theoretical Frameworks, Methods, and Procedures for Conducting Phenomenological Studies in Educational Settings. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 6(1), 1-20. https://doi.org/10.17569/tojqi.59813
Toplam 28 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Derleme
Yazarlar

Melike Tekindal 0000-0002-3453-3273

Şerife Uğuz Arsu 0000-0002-7922-4597

Yayımlanma Tarihi 29 Aralık 2020
Gönderilme Tarihi 21 Ekim 2020
Kabul Tarihi 15 Kasım 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 20 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Tekindal, M., & Uğuz Arsu, Ş. (2020). Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Fenomenolojik Yaklaşımın Kapsamı ve Sürecine Yönelik Bir Derleme. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, 20(1), 153-172.
 Kapak Resmi İndir

Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.