Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

: Bu çahşma için onbeş adet manda ve aynı sayıda sığır başı kuııanılmış olup
aşağıda belirtilen bulgular saptaııml~tır.
i) Manda üst göz kapağında ortalama 144 adet, alt göz kapağında ı19 adet eilia,
sığırda ise üst göz kapağında ortalama 148 adet, alt göz kapağında 124 adet eilia bulunmaktadır. Aynca mandanın her iki göz kapağındaki cilia sığırdakine oranla daha uzun ve kalındır.
2) j\'laııda üst göz kapağında cilia, limbus palpebralis anteı ions ın commissura
palpebranını medialis'İnden başlıyarak, eommissura pdpebrarum lateralis'e kadar kesintisiz devam ettiği halde, sığıı'da üst göz kapağının cilia'sı commissura palpebrarum medialis'den
başlayarak limbus palpebralis anterioris'in uzunluğunun 1j4üne kadar olan kısmında kısa,
ince ve az sayıda bulunduktan sonra çoğalıp sıkla;arak lateral eommissura'ya kadar devam
etmektedir.
3) cıı. tarsales sığlı'da hafif san, mandada ise kirli beyaz renktedir. Sayısı üst göz
kapağında sığıı'da ortalama 28.8 adet, mandada 30.8 adet; alt göz kapağında sığırda 24
adet, mandada 27 adet kadardır. Kalınlığı ise üst göz kapağında sığırda mandanınkinden
daha az olduğu halde, alt göz kapağında durum tam tersinedir. 4) Caruncula laerimalis sığırda ya"ı, bıılbus oeuli'ye bakan tabanı düz, dışa bakan
uç tarafı ise kabarık yuvarlak bir oluşumdur. ı\landada ise biraz daha şişkindir. Caruncula
lacrimalis'in en tepe bölgesinde bulunan kıllar mandada sığırdakine oranla daha ~'ok sayıda
ve daha uzundurlar.
5) I'lica semilunaris conjunctivae mandada, sığırdakine oranla daha büyüktür.
6) Sığırda gl. palpebrae tertiae superfieia!is transversal bir SUkbS vasıtası ile ikiye
ayrılmaktadır. Mandada bu sukus bclirsi7.dir. Gl. palpebrae tertiae profundus ise sığırda
fındık şeklini andırdığı halde mandada yukarı kıvrık bir 'C' harfi şeklindedir.
7) CarI. palpebrae tertiae'nın bulbus oculi'nin proximal kutbuna doğru uzayan kısmı
sığırda yaprak biçiminde bir genisleme gösterdiği halde mandada dikdörtgen şeklindedir.
8) Cl. laeriınalis sığırda dalıa çok bir üçgen pri7.maya uenzediği halde mandada
dikdörtgen prizma görüııüşündedir.
9) Sığır ve mandada saceus laerimalis voktıır.
LO) Otuzar adet yarım baştan sığırcla :I'i adet yarım başta 183.3%), mandada 24 adet
yarım başta (80%), ductus nasolacrimalis'in ıızunlı,ğu ortasının medial duvarı üzerinde
orificium laerimalc mediale bulunmaktadır.
ii) Orbita genişliği ,ığırda ortalama li. Ism, maııdada 6.3 sm; orbita yük.~ekliği sığıı'da
5.Gsm, mandada 5.8sm; orbita ekseni IızulılıığU sl.ğırda a.Bsm, mandada !O. lsm; her iki
ortita ekseni arasındaki a~'ı ise sığırda 104..1", mandada 94.2"dir.
1:1) Sığırda cart. troelıleari~, üzerinde iki labium'la sınırlanmış g'~niş bir tendo oluğuna sahiptir. Mandada bt. oluk sığırdakine kıyasla dalıa dardır.
13). M. levator palpebrae superioris her iki türde de for. oı;tieum ci",ıı'ından çıkma]:.
tadır.
14) M. obliquus dorsalis, origosunu sığırda for. ethmoideum'un ortalama 'L'imm
ventral'inden aldığı halde mandada for. ethmoideum ile for. opticum arasındaki 117.aklığın
ortasında uzanan crista orbitalis vcntra!is'deıı almatadır.
15) Bulbus oculi'nin axi~ oeuli exlernııs'unuıı ortalama uzunluğu sığırda 32. 4mm,
mandada 37.6mm; bulbus oeuli'nin e4uator'da transversal çapı sığırda 38. 6mm, mandada
42.4mm; bulbus oeııli'nin equator'da vcrtieal çapı sığırda 34.3 mm, mandada 40.2mm;
bulbus oculi'nin e'lııator ıızunluğu sığırda 12L8mm, maııdada i:l9.Gmm; bıılbus oculi'.
nin hacmi ise inekte 22.2 cc, öküzde 23.6cc, dişi manciacia 25.4cc, erkek mandada 26.Bec.
kadardır.
16) Mandada proer. ciliares majores'in sayısı onalama 102 adet olcluğu halde sığırda
iiO adet kadardır.
17) Pupilla m<:n:lada sığırdakine oranla daha basık oval bir delik halindedir.
18) Corpm \'itreum'un hacmi sığlı'da ortalama 14'.4 cc olduğu halde mandada 19.6ee
kadardır.
19) Lens'in eksen uzunluğu sığırda ortalama! LSmm, mandada 12.6mm; trans\'el'-
sal çapı sığırda 16.2 mm, mandada 19.4mm; ağırlığı sığırda L:jgr., mandada :I.3gr; hacmi
ise sığırda ı.icc, mandada ı.7ee kadardır.