Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

Antibiotik ve benzeri maddeler hayvancılıkta proflaktik ve terapötik olarak
kullanıldıklarının yarusıra, hayvan ycmlerine nisbcten düşük dozlarda ilave edilmek sureti
ile de değişik ve geniş bir uygulama alanı daha bulmuşlardır. Özellikle, hayvancılık vc et
istihsalinin ileri olduğu ülkelerde bu tatbikat alanı çok yaygın boyutlara ulaşmıştır, Ülkemizde de bu uygulamanın giderek yerlcştiği ve geliştirilmesinc çalışıldığı anlaşılmaktadır.
Antibiotik ve benzeri maddelerin hayva'ncılıkta gittikçc artan geniş bir tatbikat sahası bulması, bu maddelerin pozitif etkilerininyanısıra, önemli problemlcre de yol açtığının
farkedilmesine sebep olmuştur, Bu problemlerin başında, mikroorganizmaların, kullanılan
antibiyotik vc benzeri maddelere karşı dayanıklık (rczistans) kazanmaları ve bu rczistansı
cxtra-kromozomal faktörler vasıtası ile diğer bakterilerc de nakledcbilmc (transfer) olanağı
gelmektedir.
Herhangi bir bakteride, aynı zamanda, "bir" dcn fazla antibiotiğe karşı da mevcut
olabilcn rezistansın, kramozamlarla ilgili olmaksızın, aynı veya dcğişik türden bir diğer
bakteriye, kısmen veya tamamen (cn bloc) geçirilebildiği bu çeşit bir rezistansa "enfeksiyöz
rezistans" adı verilmektedir.
Bu mekanizmanın etkisi ile başlangıçta hassas bulunan barsak florasırun yeri, giderek
rezistant bakteriler tarafından doldurulabilmekte ve bu flora hayvanlar tarafından bütün
çevreye yayılabilmektedir.
Hayvanların kesimi, bunu takibeden işlemlcr sırasında, ayrıca depolama ve sevkiyat
safhalarında, hayvan ctleri ve et ürünleri dayanıklı bakterilcrle konlamine olmaktadır.
Söz konusu olan diğer bir husus da, rezistant bakterilerin sadece hayvanlar kanalıyla
değil, bizzat insanlar tarafından da çevreye yayılmalarıdır. Özellikle et ve et ürünlerinin
işlenmesindc çalışanlar burada önemli roloynamaktadırlar. Bu takdirde, kontaminasyonun şekli ve yayılma derccesi daha da artmaktadır.
Ncticc olarak, rczistant bakterilerin hayvansal kökenli gıda maddeleri ve bunların
başında et ve et ürünleri vasıtası ile cndirekt bir yol takibcderek insanlara ulaşması tehlikesi
ortaya çıkmaktadır.