Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi

Öz

Sunulan çalrşmada değişik nedenlere bağ/t olarak (yaşlanma, yaralanma, ortopedik
problemler, vb.) yartşlardan damız/tğa ayrtlan spor atlarımn 3 aşım sezonu süresince reprodükt!!
perjôrmanslart11ln araştırılması amaçlanmıştır.
ÇalIşmada yaşlart 5 ila 19 yaş arasında değişen daha önce hiç doğum yapmamış 12 kısrak
materyalolarak kullamldı. Çalışma süresince uterus mikrobiyolojik. histopatolojik ve ultrasonografik
muayene yöntemleri ile değerlendirilirken; ovulasyon ve gebelikler ultrasonogra.fik görüııtüleme
yö/ltemi ile takip edildi. Endometrial biyopsi örnekleri histopatolojik olarak Kenney ve DoiR 'e ( 14)
g6re derecelendirildi. Bu muayeneler sonrast, uterus ve ovaryumda patolojik bulgular sap/anaıı
ki.~raklara güncel/edavi girişimleri uygulandt.
Çalişmaya alman 12 kısraktan 8'i gebeliklerini doğuma kadar sürdüremezken, 4'ünden en az
hirer canII yavru almdı. Yavru almamayan ktsraklarda ortalama yaş 14.1, yavru alman ktsraklarda
ise 9.2 olarak belirlendi. Bu ktsraklarm uteruslarınm histopatolojik muayenelerinde kategori ilA 'dan
Ill'e kadar değişen histopatolojik bir tablo izlenmesine rağmen. kategori lIB stklıkla rastlanılan
histopatolojik değişim idi. Subfertil kısraklarda, yapılan ultrasonografik takiplerde, uterusta kistik
odaklar (iF 3) ve pyometra (n=2) olguları belirlenirken. ovaryum patolojisine rastlamlmadt. Antlaıı
sublertil kısraklarm büyük bir kısmında ilk sezon ovulasyonu izleyen 35-45. günler arasında
embriyonik rezOl-bsiyon (n=5) ve ikinci sezon gebeliklerinin yaklaşık 7. ayt civarında abortus (n=4)
gözlenirken: bu grupta üçüncü sezonda çalrşmaya dahil olan 8 kısraktan 4'ünden gebelik elde
edilemedi. Çalişma süresince, en az bir canlı yavru veren 4 kısraktan birinde ilk sezon gebeliğinin 6.
ayı civarında abortus şekillenirken (ikizlik nedeniyle), diğer bir kısrak ilk sezon yavru verirken, son
iki sezonda sırasıyla embriyonik rezarpsiyon ve abortus şekillendi. Bu kısrağın son iki sezon alman
endometrial biyopsi örneklerinin incelemesinde sırasıyla kategori IlA ve llB düzeyinde histopatolojik
değişimlerin şekillendiği belirlendi.
Sonuç olarak, sunulan çalışma ile, damızlığa ayrılan spor atlarında reprodüktif peı/ormans
üzerinde yaş ve uterusun histopatolojik durumunun önemli etkisi olduğu belirlenmiştir.